حذف کربوهیدرات‌ها از برنامه غذایی بیماران دیابتی اشتباه بزرگی است
دکتر احمد اسماعیل‌زاده، مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان این‌که متاسفانه برخی از پزشکان چون قند بیماران دیابتی بالا است به بیمار توصیه می‌کنند نان و برنج را از برنامه‌های غذایی خود حذف کنند، گفت:
حذف کربوهیدرات‌ها از برنامه غذایی بیماران دیابتی اشتباه بسیار بزرگی است و باعث ایجاد هیپوگلیسمی شدید می‌شود که از نظر علم تغذیه بسیار وضعیت خطرناک و نامطلوبی برای بیمار است.
در بحث رژیم درمانی اگر بیمار دارای وزن اضافه باشد گام اول باید کنترل کالری دریافتی توسط او باشد. مطالعات نشان می‌دهد که اگر بتوانیم ۵ تا ۱۰ درصد وزن بیمار را از این طریق کاهش دهیم به وضعیت خوبی برای کنترل دیابت در بیماران خواهیم رسید.
نکته دوم در مدیریت تغذیه بیماران دیابتی مقدار دریافت کربوهیدرات‌ها است. هیچ‌گاه نباید کربوهیدرات دریافتی این بیماران را از یک حد محدود، بیشتر کاهش داد. به‌ویژه در بیماران دیابتی که دارو می خورند یا انسولین تزریق می‌کنند، مساله مصرف کربوهیدرات‌ها بسیار مهم است.
معمولا در بیماران دیابتی که انسولین تزریق می‌کنند متناسب با تعداد واحد انسولینی که دریافت می‌کنند، مقدار کربوهیدرات دریافتی توسط متخصصان تغذیه و رژیم درمانی محاسبه شده و به بیمار ارائه می‌شود. مثلا برای بیمارانی که روزانه ۸۰ تا ۹۰ دُز انسولین در روز دریافت می‌کنند به ازای هر واحد انسولین ۴ تا ۱۲ گرم کربوهیدرات برای او در نظر می‌گیریم.
هم‌چنین توزیع میزان کربوهیدرات مصرفی بیمار دیابتی با توجه به میزان کالری که باید دریافت کند و میزان انسولین مصرفی او باید طوری تنظیم شود که متناسب وضعیت بیمار باشد.
علت این‌که بیمار دیابتی رژیم درمانی را کنار می‌گذارد عدم دقت در این موارد و ایجاد هیپوگلیسمی در او است که منجر به بدتر شدن حال بیمار می‌شود. در حالی‌که هدف مدیریت تغذیه و رژیم درمانی در بیماران دیابتی در کنار دارو درمانی، کنترل قند خون است.
در کنار مصرف کربوهیدرات‌ها در بیماران دیابتی، مصرف میان وعده‌ها نیز بسیار اهمیت دارد. این بیماران متناسب با دارو و انسولینی که دریافت می‌کنند هر یک تا ۱.۵ ساعت باید میان وعده بخورند. این میان وعده‌ها می‌تواند تامین‌کننده کربوهیدرات یا کالری آنان باشد.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص تغذیه و رژیم درمانی با اشاره به نوع کربوهیدراتی که بیماران دیابتی باید مصرف کنند، اظهار کرد: در مدیریت تغذیه بیماران دیابتی تمرکز باید روی کربوهیدرات‌های کمپلکس باشد نه کربوهیدرات‌های پیچیده. البته کربوهیدرات‌های پیچیده هم در برنامه غذایی این بیماران قرار داده می‌شود ولی کربوهیدرات‌هایی هم‌چون قند، نوشابه، کیک، شیرینی، شکلات، بستی باید به‌صورت محدود مصرف شوند.
حذف این کربوهیدرات‌ها بیمار را دچار استرس و اضطراب کرده و کنترل بیماری را با مشکل موجه می‌کند، بنابراین فقط باید مصرف آن‌ها را محدود کرد.
مصرف میوه به‌جز میوه‌هایی مانند صیفی‌جات و هندوانه، گرمک، خربزه، انگور، هلو، موز، انبه که قند خون بیمار را افزایش می‌د‌هند باید به‌صورت محدود مصرف شوند.
مصرف میوه‌های خشک هم‌چون انجیر و خرمای خشک به‌ویژه خرمای زرد زاهدی، برای بیماران دیابتی بسیار خوب است. خوردن چای با مویز نیز به سلامتی این بیماران کمک می‌کند.
وی با تاکید بر ضرورت مصرف میان وعده آخر شب در بیماران دیابتی به‌ویژه افرادی که انسولین تزریق می‌کنند نیز تصریح کرد: با توجه به خواب ۷ تا ۸ ساعته بیمار و احتمال کاهش قند خون در آن‌ها مصرف میان وعده انتهای شب قبل از خواب حائز اهمیت ویژه‌ای است. این میان وعده می‌تواند مصرف یک لیوان شیر باشد که به خواب راحت آنان هم کمک می‌کند یا در کنار آن مصرف یک میوه که قند کمتری دارد.
انجام فعالیت بدنی ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت به‌صورت روزانه برای بیماران دیابتی که از حالت پیاده‌روی معمولی سریع‌تر بوده و سربالایی و سرازیری نباشد نیز ضروری است، زیرا به کاهش حساسیت انسولین و کنترل قند خون بیمار کمک می‌کند.
گنجاندن مواد غذایی حاوی پروتئین‌ها هم‌چون ماهی، انواع آجیل و مرغ به‌ویژه در بیماران دیابتی دارای اضافه وزن و چاقی مفید بوده و موجب ایجاد سیری در بیمار می‌شود.
مصرف سبزی‌ها در طول روز و یا در کنار وعده‌های غذایی و هم‌چنین مصرف خیار، کدو رنده شده، کلم بروکلی، سبزیجات پخته شده و بخارپز در کنار وعده‌های غذایی برای بیماران دیابتی مفید است.
با توجه به استفاده از برنج در فرهنگ غذایی ایرانیان، بیماران دیابتی می‌توانند از داروخانه‌ها سبوس برنج تهیه کرده و آن را مرتب به‌همراه برنج مصرف کنند تا برنج به کربوهیدرات کمپلکس تبدیل شده و به مصرف قند خون در آنان کمک کند.
مجموعه توصیه‌های غذایی در کنار دارو درمانی و انسولین درمانی موجب کنترل بهتر قند خون در بیماران دیابتی می‌شود و با این‌که پزشکان خودشان می‌توانند برخی از این توصیه‌ها را انجام دهند، بهتر است بیمار را به کارشناس تغذیه ارجاع دهند تا کار درمان این بیماران به‌صورت تیمی بهتر انجام شود.
انتهای پیام
