ژن دخیل در شکل سلول سرنخ‌هایی در مورد چپ‌دستی ارائه می‌دهد
لِیدی گاگا، باراک اوباما، بیل گیتس، پل مک‌کارتنی و جاستین بیبر چه شباهتی با جیمی هندریکس، جودی گارلند و دیوید بویی [دیوید رابرت جونز] دارند؟ همه آن‌ها چپ‌دست هستند، این ویژگی مشترکِ تقریباً ۱۰٪ از مردم است.
اما چرا برخی از افراد چپ‌دست هستند در حالی‌که بیشتر مردم راست‌دست‌اند؟ این یک حوزه تحقیقاتی فعال است و یک مطالعه جدید یک مؤلفه ژنتیکی چپ‌دستی را در برخی افراد مشخص می‌کند. محققان بدیل‌های نادر ژنی را شناسایی کرده‌اند که در کنترل شکل سلول‌ها نقش دارد و دریافته‌اند که این ژن‌ها در افراد چپ‌دست ۲.۷ برابر بیشتر است.
در حالی‌که این بدیل‌های ژنتیکی تنها دلیل بخش کوچکی – شاید ۰.۱٪ – از چپ‌دستی را تشکیل می‌دهند، این مطالعه نشان می‌دهد که یک ژن به نام TUBB۴B ممکن است در ایجاد عدم تقارن مغزی که زمینه‌ساز تعیین یک دست غالب است، نقش داشته باشد.
در اکثر افراد، دو نیمه یا نیمکره مغز آناتومی کمی متفاوتی دارند و هر کدام برای عملکردهای خاصی غالب هستند.
کلاید فرانک، عصب‌زیست‌شناس از مؤسسه روان‌زبان‌شناسی ماکس پلانک در هلند، نویسنده ارشدِ مقاله‌ای که اخیرا در نشریه Nature Communications منتشر شده است، می‌گوید: «به‌عنوان‌مثال، اکثر مردم برای زبان، نیمکره چپ‌شان غالب است و برای کارهایی که نیاز به توجه بصری به مکانی در فضا دارند نیمکره راست‌شان.
در بیشتر افراد، نیمکره چپ هم‌چنین دست راست غالب را کنترل می‌کند. رشته‌های عصبی مربوطه در قسمت پایینی مغز از چپ به راست عبور می‌کنند. در چپ دست‌ها، نیمکره راست کنترل دست غالب را در اختیار دارد. سوال این است: چه چیزی باعث می‌شود که عدم تقارن مغز در چپ‌دست‌ها به‌طور متفاوتی ایجاد شود؟
TUBB۴B پروتئینی را کنترل کرده که در رشته‌هایی به نام میکروتوبول یا ریزلوله ادغام می‌شود که ساختار داخلی سلول‌ها را فراهم می‌کند. فرانک گفت: شناسایی جهش‌های نادر در این ژن که در چپ‌دست‌ها شایع‌تر است، نشان می‌دهد که میکروتوبول‌ها در ایجاد عدم تقارن طبیعی مغز نقش دارند.
دو نیمکره مغزی شروع به تکوین متفاوتی در جنین انسان می‌کنند، اگرچه مکانیسم آن نامشخص باقی مانده است.
فرانک افزود: بدیل‌های ژنتیکی نادر در تعداد انگشت‌شماری از افراد می‌توانند ژن‌هایی را مشخص کنند که سرنخ‌هایی از مکانیسم‌های تکوینی عدم تقارن مغزی در همه می‌دهد. TUBB۴B می‌تواند نمونه خوبی برای این باشد.”
این یافته‌ها بر اساس داده‌های ژنتیکی است که بیش از ۳۵۰ هزار بزرگسال میانسال تا مسن در بریتانیا را در مجموعه داده‌ای به نام بانک اطلاعات پزشکی بریتانیا (UK Biobank) پوشش می‌دهد. حدود ۱۱ درصد این افراد چپ‌دست بودند.
انتهای پیام
