تسریع روند پیری سلول‌های بنیادی خون‌ساز انسان در سفرهای فضایی
پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد سفرهای فضایی می‌تواند روند پیری سلول‌های بنیادی خون‌ساز انسان را تسریع کند. این سلول‌ها که نقش حیاتی در تولید خون و تقویت سیستم ایمنی دارند، در چهار مأموریت تدارکاتی اسپیس‌اکس به ایستگاه فضایی بین‌المللی تحت بررسی قرار گرفتند و نتایج نگران‌کننده‌ای را آشکار کردند.
در مطالعه‌ای با حمایت ناسا، دانشمندان سلول‌های بنیادی مغز استخوان اهداکنندگان را در طول مأموریت‌های فضایی ۳۰ تا ۴۵ روزه در دسامبر ۲۰۲۱، ژوئیه و نوامبر ۲۰۲۲ و مارس ۲۰۲۳ به‌طور مستقیم و در زمان واقعی رصد کردند. نمونه‌های مشابهی که روی زمین نگهداری شده بودند نیز برای مقایسه مورد استفاده قرار گرفتند.
بررسی‌ها نشان داد سلول‌های ارسالی به فضا بخشی از توانایی خود برای تولید سلول‌های تازه و سالم را از دست داده‌اند، آسیب‌پذیری بیشتری در برابر صدمات DNA پیدا کرده و نشانه‌هایی از شتاب در فرآیند پیری انتهای کروموزوم‌ها ـ ساختارهای حامل اطلاعات ژنتیکی ـ از خود بروز داده‌اند.
پژوهشگران این تغییرات را ناشی از شرایط ریزگرانش و افزایش مواجهه با پرتوهای کیهانی در طول سفرهای فضایی می‌دانند.
سلول‌های مورد مطالعه، معروف به «سلول‌های بنیادی و پیش‌ساز خون‌ساز انسانی»، مسئول تولید تمام سلول‌های خونی از جمله گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها در مغز استخوان هستند. اختلال در عملکرد این سلول‌ها می‌تواند توانایی بدن برای ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده را کاهش دهد، نظارت سیستم ایمنی بر مقابله با سرطان را تضعیف کند، قدرت مبارزه با عفونت‌ها را پایین بیاورد و طول عمر انسان را کاهش دهد.
به گفته پژوهشگران، سلول‌ها در شرایط فضا بیش‌فعال شدند، ذخایر خود را تخلیه کردند و توانایی استراحت و بازیابی خود را از دست دادند؛ ویژگی‌ای که معمولا به سلول‌های بنیادی امکان بازسازی تدریجی را می‌دهد. علاوه بر این، نشانه‌هایی از التهاب و استرس در میتوکندری‌ها و فعال شدن بخش‌های پنهان ژنوم موسوم به ماده تاریک ژنوم مشاهده شد؛ مناطقی که معمولا برای حفظ ثبات سلول‌ها خاموش نگه داشته می‌شوند.
نتایج این تحقیق نگرانی‌ها درباره اثرات طولانی‌مدت سفرهای فضایی بر سلامت انسان را افزایش می‌دهد و اهمیت بررسی عمیق‌تر تأثیرات محیط فضا بر سلول‌های بنیادی را برجسته می‌کند.
این یافته‌ها به درک ما از تأثیرات سفرهای فضایی بر بدن انسان می‌افزایند. بدن انسان طی میلیون‌ها سال در محیط زمین تکامل یافته و برای شرایطی مانند گرانش طبیعی، ترکیب جوی و سطوح نسبتا پایین پرتوها بهینه شده است. سفر به فضا انسان‌ها را در محیطی کاملا متفاوت قرار می‌دهد و به‌ویژه در صورت قرارگیری طولانی‌مدت، مجموعه‌ای از چالش‌ها را برای سلامت بدن ایجاد می‌کند.
انتهای پیام
انتشار این مطلب با ذکر منبع «دنیای سلامت و دارو» بلامانع است.
