راه‌اندازی دو نرم‌افزار برای ثبت خطا و پیشگیری از سرقت علمی
علی خاجی، دبیر کمیته کشوری اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی وزارت بهداشت از راه‌اندازی دو نرم‌افزار برای ثبت خطا و پیشگیری از سرقت علمی خبر داد و گفت: استفاده از این نرم‌افزارها کمک می‌کنند تا عملکرد دقیق و مداخله درست در بحث داده‌های ادبی داشته باشیم.
اولین کاری که در برابر سرقت و تقلب علمی انجام می‌شود، ثبت خطای علمی است. به‌همین دلیل، دنبال عقد قرارداد برای راه‌اندازی دو نرم‌افزار ثبت خطا و پیشگیری از سرقت علمی هستیم. استفاده از این نرم‌افزارها کمک می‌کنند تا با شناخت داده‌های به روز، عملکرد دقیق و مداخله درست در بحث داده‌های ادبی داشته باشیم. همچنین از طریق این نرم‌افزارها طی هفته یا ماه گزارشی از سوء رفتارهای علمی دانشجویان و محققان به مدیران ارشد دانشگاه‌ها ارسال می‌شود تا با شناخت جنس این سوءرفتارها برای پیشگیری از آن برنامه‌ریزی کنند. از این‌رو استفاده از این نرم‌افزار کمک زیادی به کاهش سرقت علمی خواهد کرد.
این دو نرم‌افزار سال آینده رونمایی می‌شوند و اطلاعات کامل درباره کارکردشان منتشر خواهد شد. در حال حاضر ثبت خطاهای علمی به‌صورت دستی توسط پرسنل انجام می‌گیرد و بایگانی مفصلی از پرونده‌های خطای علمی در کمیته اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت، درمان و آموزش کشور وجود دارد.
اقدام بعدی پس از ثبت خطا و شناخت جنس سوءرفتارهای علمی، اطلاع رسانی و آموزش به دانشجویان و محققان است. بسیاری از دانشجویان و محققان به‌دلیل عدم آشنایی با اصول و قوانینی که در این حوزه تنظیم شده است، دست به ارتکاب سرقت علمی می‌زنند. بیشترین خطاها به دلیل عدم‌آگاهی با قوانین است و خطای تعمدی سهم کوچکی در خطاهای علمی دارد. البته این عدم آگاهی توجیه ندارد و «جهل به قانون رافع مسئولیت نیست». ثبت خطاها به ما کمک می‌کند، بزنگاه‌ها را بشناسیم و این خطاهای علمی را به حداقل برسانیم.
اگر کسی با وجود آموزش‌های علمی و با اطلاع از اصول وقواعد مرتکب خطا شد، قانون با این شخص برخورد می‌کند. در حال حاضر قوانینی در خصوص سرقت علمی توسط مجلس شورای اسلامی و دولت تدوین و تصویب شده است و فرد خطاکار مورد مجازات قرار می گیرد. همچنین کمیته‌های اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت در سطح دانشگاه، منطقه و کشور فعال هستند و پرونده‌های خطاهای علمی را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهند، حتی لازم باشد برای بررسی دقیق از ناظر بیرونی هم کمک می‌گیرند. در نهایت حکم صادر می‌شود. اگر تخلف فرد تایید شود، رتبه علمی و آن‌چه در قانون آمده است اعمال می‌شود.
اگر دانشگاهی از مسیر منحرف شده باشد، با یک تذکر اصلاح می‌شوند. معمولا تخلفات دانشگاه‌ها به‌دلیل عدم اگاهی و تفسیر اشتباه برخی از قوانین است که حتی نیاز به نامه‌نگاری نیست و با یک تماس تلفنی هم حل می‌شود. یکی دیگر از برنامه‌های ما آموزش داوران اخلاق در دانشگاه‌ها است. این آموزش‌ها به‌صورت مدون صورت می‌گیرد و به‌دنبال به روزرسانی آموزش‌ها و استفاده از روش‌های جدید برای داوران اخلاق هستیم.
انتهای پیام
